رنگ و رنگرزی

حشره قرمزدانه

قرمزدانه و یا کرم شرابکش حشره ای است که بشر از ابتدای تاریخ آن را می شناخته و رنگ قرمز طبیعی را از بدن آن بدست می آورده است.

این حشره انواع متعددی دارد و یکی از انواع آن که بر روی گونه ای از گیاه کاکتوس زندگی می کند ، با نام علمی « Coccus Cacti » شناخته می شود ، به این جهت در نقاطی که این حشره را پرورش می دهند مزارع کاکتوس را نیز ایجاد می کنند . نوع دیگر آن بر روی برخی از گونه های درخت بلوط زندگی می کند و گاهی تعداد آن به قدری زیاد می شود که شاخه های درخت در زیر توده هایی از این حشره پنهان می شود و شاید به همین دلیل بوده است که سالیان دراز عده ای تصور می کردند که قرمزدانه رنگی گیاهی است.

در روزگاران گذشته پرورش قرمزدانه در بلوچستان و همچنین در کناره های خلیج فارس و دریای عمان مرسوم بوده است . نوع وحشی این حشره نیز در ایران وجود دارد . گونه ای که در ایران و هندوستان وجود دارد با نام علمی « Coccus Lacca » است که بر روی درختان انجیر زندگی می کنند . تخصیص واژه ی « Lacca » را  که در لغت نامه هندی به معنی صدها هزار است ، در اشاره به تعداد انبوه این حشره است که در روی این گیاه دیده می شود . لارو این حشره بعد از آنکه پوست درخت انجیر هندی را سوراخ نمود و شیره آن را مکید ماده ای که به صورت یک پوشش صمغی است از خود ترشح می کند که حشرات ماده در داخل این پوشش محصور می مانند . این صمغ ها حاوی 2 تا 10 درصد ماده ی رنگی که ترکیبی از اسید کارمینیک است هستند رنگ قرمزدانه همان گونه که از نام آن بر می آید از دیر باز برای تهیه ی رنگ هایی در زمینه ی قرمز به کار می رفته است . قرمزدانه با دندانه های مختلف رنگ هایی در زمینه قرمز لاکی ، شرابی ، سرخابی ، بنفش ، حتی سبز و خاکستری تولید می کند.

نحوه کشتن حشره ی قرمزدانه

برای کشتن حشره ی قرمزدانه رنگرزان اکثرا شراب را به کار می برند . گو اینکه بعضا از نمک طعام و یا گچ نیز استفاده می شود . هرچند بهای تمام شده با استفاده از شراب کمی گران تر است ولی در عوض رنگ حاصله دارای جلا و کیفیت بهتری است.

منبع
افسانه جاویدان فرش ایران

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا